તંત્રીલેખ | 

આ વર્ષે પણ હજારો કરોડપતિઓ ભારત છોડીને વિદેશમાં સ્થાયી થવાની સંભાવના છે. ઈન્ટરનેશનલ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ માઈગ્રેશન એડવાઈઝરી ફર્મ હેનલી એન્ડ પાર્ટનર્સના તાજેતરના અહેવાલ મુજબ, આ વર્ષે લગભગ ૪૩૦૦ કરોડપતિઓ ભારત છોડે તેવી અપેક્ષા છે. ગયા વર્ષે, આ જ અહેવાલમાં, એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે આવા ૫૧૦૦ કરોડપતિ ભારતીયોએ વિદેશમાં પોતાનું નવું ઘર બનાવ્યું હતું. જાે કે, આ સંખ્યા માત્ર કરોડપતિઓની છે, જ્યારે દેશ છોડીને જતા ભારતીયોની કુલ સંખ્યા લાખોમાં છે.

જાે કે, હેનલી એન્ડ પાર્ટનર્સના અહેવાલ મુજબ, જે કરોડપતિઓ દેશ છોડી શકે છે તેઓ તેમના ગંતવ્ય તરીકે યુએઈને પસંદ કરી રહ્યા છે. વિશ્વની સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થા ભારત, ચીન અને યુકે પછી કરોડપતિઓના સ્થળાંતરના સંદર્ભમાં વૈશ્વિક સ્તરે ત્રીજા ક્રમે આવે તેવી શક્યતા છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે દર વર્ષે હજારો કરોડપતિઓ ભારતની બહાર જાય છે, જેમાંથી ઘણા યુએઈને પસંદ કરે છે. રિપોર્ટમાં ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે કે ભારત છોડીને જતા ઘણા કરોડપતિઓએ ભારતમાં વ્યાવસાયિક હિતો અને બીજા ઘરો જાળવી રાખ્યા છે. આનો અર્થ એ છે કે તેઓ ભારતમાં તેમના આર્થિક સંબંધો જાળવી રહ્યા છે. આ એ પણ દર્શાવે છે કે ભારતીય ખાનગી બેંકો અને સંપત્તિ વ્યવસ્થાપન પ્લેટફોર્મ તેમના ગ્રાહકોને સીમલેસ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ એડવાઇઝરી સેવાઓ પ્રદાન કરવા માટે યુએઈમાં સક્રિયપણે વિસ્તરી રહ્યાં છે.

રિપોર્ટ અનુસાર, ૨૦૨૪માં વિશ્વભરના લગભગ ૧,૨૮,૦૦૦ કરોડપતિઓ અન્ય દેશમાં શિફ્ટ થવાની સંભાવના છે. આમાં યુએઈ અને યુએસએ મનપસંદ સ્થળોની યાદીમાં ટોચ પર છે. સ્થળાંતર કરનારા કરોડપતિઓ તેમની સાથે નોંધપાત્ર સંપત્તિ લઈને વિદેશી હૂંડિયામણ અનામતમાં નોંધપાત્ર ફાળો આપે છે. આનાથી સ્થાનિક શેરબજારોને વેગ મળે છે. વિદેશમાં સ્થાયી થયેલા કરોડપતિઓની વાત છે, પરંતુ મોટી સંખ્યામાં એવા લોકોની છે જેઓ કરોડપતિ નથી. ગયા વર્ષે ખુદ મોદી સરકારે સંસદમાં કહ્યું હતું કે ગયા વર્ષે ૨.૨૫ લાખથી વધુ ભારતીયોએ ભારતીય નાગરિકતાનો ત્યાગ કર્યો હતો. ઓછામાં ઓછા છેલ્લા દાયકામાં આ એક રેકોર્ડ આંકડો છે.

વડાપ્રધાન બનતા પહેલા મોદીએ ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી તરીકે ૨૦૧૨માં કહ્યું હતું કે ‘હું એ દિવસની રાહ જાેઈ રહ્યો છું જ્યારે અમેરિકન ભારતીયો વિઝા માટે કતારમાં ઊભા રહેશે.’ માત્ર બે વર્ષ પછી, તેઓ વડાપ્રધાન બન્યા અને ૨૦૧૪થી સતત આ પદ સંભાળી રહ્યા છે. પરંતુ આ વર્ષો પછી, સરકારે પોતે ગયા વર્ષે કહ્યું હતું કે ૨,૨૫,૬૪૨ભારતીયો તેમની નાગરિકતા છોડી દેશે. અગાઉના વર્ષોમાં પણ મોટી સંખ્યામાં ભારતીયોએ તેમની નાગરિકતા છોડી દીધી હતી.ભારતીયોના નાગરિકત્વનો ત્યાગ કરવાના સમાચાર ભારત સરકાર દ્વારા જ આપવામાં આવ્યા છે, તેથી આના પર વિવાદને ઓછો અવકાશ છે. વાસ્તવમાં આ અંગે સંસદમાં સરકારને પ્રશ્ન પૂછવામાં આવ્યો હતો. રાજ્યસભામાં એક પ્રશ્નના જવાબમાં વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે તેમની નાગરિકતાનો ત્યાગ કરનારા ભારતીયોની વર્ષવાર સંખ્યા આપી હતી. જયશંકરે કહ્યું હતું કે ૨૦૧૫માં ભારતીય નાગરિકત્વનો ત્યાગ કરનારા ભારતીયોની સંખ્યા ૧,૩૧,૪૮૯ હતી, જ્યારે ૨૦૧૬માં ૧,૪૧,૬૦૩ અને ૨૦૧૭માં ૧,૩૩,૦૭૯ લોકોએ તેમની નાગરિકતા છોડી દીધી હતી. ૨૦૧૮માં આ સંખ્યા ૧,૩૪,૫૬૧ હતી, જ્યારે ૨૦૧૯માં ૧,૪૪,૦૧૭ અને ૨૦૨૦માં ૮૫,૨૫૬ અને ૨૦૨૧માં ૧,૬૩,૩૭૦ લોકોએ તેમની નાગરિકતા છોડી દીધી હતી. જયશંકરે કહ્યું હતું કે ૨૦૧૪માં ૧,૨૯,૩૨૮ હતી. આ રીતે, ૨૦૧૧થી ભારતીય નાગરિકત્વ છોડનારા ભારતીયોની કુલ સંખ્યા વધીને ૧૬,૬૩,૪૪૦ થઈ ગઈ છે.