ભાવિષ્યોત્તર પુરાણ મુજબ અષાઢમહિનાની પૂર્ણિમાએ કોકિલા વ્રતની શરૂઆત કરવામાં આવે છે. જે સાવન મહિનાની પૂર્ણ ચંદ્ર સુધી એટલે કે રક્ષાબંધન સુધી કરવામાં આવે છે. આ વ્રતમાં દેવી પાર્વતીની કોયલ તરીકે પૂજા કરવામાં આવે છે. આ વ્રત દરમિયાન, મહિલાઓ તલ, આંબળા અને અન્ય ઘણા પ્રકારની ઔષધિઓથી જુદા જુદા દિવસોમાં સ્નાન કરે છે. આ વ્રત સારા નસીબ, સમૃદ્ધિ અને બાળક સુખ માટે કરવામાં આવે છે.

દંતકથા અનુસાર, પાર્વતી તરીકે જન્મે તે પહેલાં દેવી ઘણા વર્ષોથી નંદન વનમાં ભટકતા હતા. આ પછી, માતા પાર્વતીએ ભગવાન શિવને તેમના પતિના રૂપમાં મેળવવા માટે આ ઉપવાસ કર્યા હતા. ભગવાન શિવ દેવી પાર્વતીની ઉપાસના અને વ્રતથી પ્રસન્ન થયા અને તેમને પત્ની તરીકે સ્વીકાર્યા. આથી આ ઉપવાસમાં મહિલાઓ પાર્વતી અને ભગવાન શિવ બંનેની પૂજા કરે છે. 

કેવી રીતે થાય વ્રત

કોકિલા ઉપવાસમાં મહિલાઓએ આખા મહિના દરમ્યાન જડીબુટ્ટીઓથી નાહવું પડે છે. આ ફાસ્ટમાં જડીબુટ્ટીઓ ભેળવીનેકોયલ બનાવવામાં આવે છે. દરરોજ સ્નાન કર્યા પછી, કોયલની દેવી પાર્વતી તરીકે પૂજા કરવામાં આવે છે. દેવી પાર્વતીની સાથે ભગવાન શિવની પૂજા કરવાનો પણ નિયમ છે. વ્રતના અંતિમ દિવસે એટલે કે સાવન મહિનાની પૂર્ણ ચંદ્રની આરાધના મુજબ ઔષધિઓમાંથી બનાવેલ કોયલ રત્નો અને સોના અથવા ચાંદીની પાંખોથી બનાવવામાં આવે છે. કોયલને શણગારે છે અને તેની પૂજા કરો. આ પછી, કોયલ કોઈ બ્રાહ્મણ અથવા સાસુને દાનમાં આપવામાં આવે છે.

આ ઉપવાસના પ્રથમ આઠ દિવસ મહિલાઓ શરીર પર આમળાની પેસ્ટ લગાવે છે અને સ્નાન કરે છે. આ પછી, આઠ દિવસ સુધી સૂકી હળદર, મુરા, શીલાજીત, ચંદન, વચા, ચંપક અને પાણીમાં ભેળવીને સ્નાન કરો. ઉપવાસના છેલ્લા 6 દિવસમાં, તલ, આમળા અને અન્ય દવાઓથી સ્નાન કરવામાં આવે છે.