નવી દિલ્હી,તા.૭

 કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયે રાજ્યોને પ્રિસ્ક્રિપ્શનની જરૂર પડે તેવી દવાઓના ઓવર-ધ-કાઉન્ટર વેચાણને રોકવા માટે નીતિઓ બનાવવા અને વ્યૂહરચનાઓ ઓળખવા સલાહ આપી છે, આ બાબતથી વાકેફ અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર. આ પગલાનો હેતુ ફાર્માસ્યુટિકલ્સના અયોગ્ય ઉપયોગથી થતી હાનિકારક અસરો અંગે વધતી જતી ચિંતાઓને દૂર કરવાનો છે. કાઉન્ટર પર પ્રિસ્ક્રિપ્શન દવાઓ વેચવી તે પહેલેથી જ ગેરકાયદેસર હોવા છતાં, તપાસના અભાવનો અર્થ એ છે કે પ્રથા પ્રચલિત છે. મે મહિનામાં તમામ રાજ્યોના આરોગ્ય પ્રતિનિધિઓ માટે એક બેઠક યોજવામાં આવી હતી. પ્રિસ્ક્રિપ્શન દવાઓના ઓવર-ધ-કાઉન્ટર વેચાણને સમાપ્ત કરવા માટે કયા પગલાઓ અપનાવી શકાય અને નવી માર્ગદર્શિકા જારી કરવામાં આવી શકે તે અંગે વિગતવાર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી," એક અધિકારીએ ઉપર ટાંકીને જણાવ્યું હતુંકેરળ આ માટે પહેલાથી જ પગલાં લઈ ચૂક્યું છે. રાજ્યનો ડ્રગ કંટ્રોલ વિભાગ 'ઓપરેશન અમૃત' હેઠળ આવી તપાસ કરે છે. નાગરિકો ફાર્મસીઓની જાણ પણ કરી શકે છે જે દસ્તાવેજાે વિના પ્રિસ્ક્રિપ્શન દવાઓ વેચે છે.તમામ રાજ્યો સાથેની બેઠકનો હેતુ એ હતો કે આ વેચાણને કેવી રીતે નિયંત્રિત કરી શકાય તેના પર વિચારોનું આદાનપ્રદાન કરવું. કયા રાજ્યોમાં પ્રિસ્ક્રિપ્શન દવાઓનું ઓવર-ધ-કાઉન્ટર વેચાણ સૌથી વધુ છે તેના પર કોઈ ડેટા ઉપલબ્ધ નથી, પરંતુ કેન્દ્ર આ બાબતને લઈ રહ્યું છે. ઇન્ડિયન મેડિકલ એસોસિએશનની પણ આ બેઠક માટે ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.સેન્ટ્રલ ડ્રગ્સ સ્ટાન્ડર્ડ કંટ્રોલ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ઝ્રડ્ઢજીર્ઝ્રં) એ તાજેતરમાં ડ્રગ્સ ટેકનિકલ એડવાઈઝરી બોર્ડ (ડ્ઢ્‌છમ્)ની ભલામણના આધારે અમુક દવાઓને ઓવર-ધ-કાઉન્ટર વેચાણ માટે દંડ તરીકે જાહેર કરવા માટે ડ્રગ્સ નિયમોના સંભવિત સુધારાઓની તપાસ કરવા માટે એક પેટા સમિતિની રચના કરી હતી. .ડૉક્ટરની નોંધ વિના પ્રિસ્ક્રિપ્શન દવાઓનું પ્રચંડ વેચાણ એ એકમાત્ર મોટી સમસ્યા નથી જે ભારતના દવા ઉદ્યોગ અને નિયમનકારો સામનો કરી રહ્યા છે. એન્ટિબાયોટિક્સની વધુ પડતી પ્રિસ્ક્રિપ્શન પણ ગંભીર સમસ્યા છે. આ વર્ષની શરૂઆતમાં નેશનલ સેન્ટર ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ (દ્ગઝ્રડ્ઢઝ્ર) એ એક અહેવાલ પ્રકાશિત કર્યો હતો જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે ભારતમાં ઘણી સામાન્ય બિમારીઓ ધીમે ધીમે દવા-પ્રતિરોધક બની રહી છે અને એન્ટિબાયોટિક્સના વધુ પડતા પ્રિસ્ક્રિપ્શનને કારણે દર્દીઓને સાજા થવામાં વધુ સમય લાગી રહ્યો છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ૩જી જનરલ સેફાલોસ્પોરીન સૌથી સામાન્ય રીતે સૂચવવામાં આવતી એન્ટિબાયોટિક હતી, ત્યારબાદ ઇમિડાઝોલ્સ અને એમિનોગ્લાયકોસાઇડ્‌સ. સફદરજંગ હોસ્પિટલના સામુદાયિક દવાના વડા ડૉ. જુગલ કિશોરે જણાવ્યું હતું કે ઘણા ડૉક્ટરો નિષ્ણાતના બદલે અનુમાનનો ઉપયોગ કરીને એન્ટિબાયોટિક્સ લખે છે, જેનાથી જાહેર આરોગ્યને નુકસાન થાય છે.“આ પેથોજેન્સ કોવિડની જેમ પરિવર્તિત થઈ શકે છે. તેથી જ, એન્ટિબાયોટિક્સના વિકાસમાં પ્રગતિ હોવા છતાં, તેનો ઉપયોગ કરીને કોઈ રોગ નાબૂદ થયો નથી. આગામી દિવસોમાં સામાન્ય રોગોની સારવાર કરવી પણ મુશ્કેલ બની જશે. મોટી સંખ્યામાં લોકો લાયકાત ધરાવતા ડોકટરો નથી, છતાં દવાઓનું કોકટેલ લખે છે. તેથી જ એન્ટિમાઇક્રોબાયલ રેઝિસ્ટન્સ (છસ્ઇ) એક પડકાર બની ગયું છે,” તેમણે ઉમેર્યું.