લોકસભા અને રાજ્યની વિધાનસભાઓની ચૂંટણીઓ એક સાથે થાય તે માટેનો નિયમ લાવવા નરેન્દ્ર મોદી સરકાર સક્રિય છે. તે વર્તમાન કાર્યકાળની અંદર લાગુ થશે તેમ જણાય છે. સરકારના ઉચ્ચસ્તરીય વર્તુળોના જણાવ્યા પ્રમાણે આ માટેસરકારને એનડીએના તમામ રાજકીય દળોનું સમર્થન કરે છે. સરકારી સૂત્રોએ કહ્યું કે આની પહેલા સામાન્ય વસતી ગણતરી પ્રક્રિયા પણ શરૂ થશે. દેશમાં ૨૦૨૧ પછી વસતી ગણતરી થઈ નથી. ૨૦૧૪માં સત્તામાં આવ્યા બાદ કેટલાક મહિનાઓમાં જ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ એક દેશ એક ચૂંટણી માટે પ્રક્રિયા શરુ કરી દીધી હતી. તે વખતે મોદી સરકારે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદના અધ્યક્ષસ્થાને એક સમિતિની રચના કરી. જેનું કાર્ય ચાલી રહ્યું છે. આ અંગે સરકાર ધીમી પણ મક્કમ ગતિથી આગળ વધી રહી છે અને તમામ રાજકીય દળોનો આ ર્નિણયમાં સહયોગ સાધવાની પ્રક્રિયા કરી રહી છે. મોદીના છેલ્લા બે કાર્યકાળો પર નજર નાખો તો ભાજપ-આરએસએસના એજેન્ડા પ્રમાણે જ મોદી સરકાર આગળ વધી રહી છે. તમારા પહેલા બે કાર્યકાળ દરમિયાન મોદી સરકારને અયોધ્યામાં રામ મંદિરનું નિર્માણ, કાશ્મીર કાશ્મીરમાં ધારા ૩૭૦ને સમાપ્ત કરવું અને સીએએ લાગુ કરવું સામેલ હતું. સૂત્રોનું કહેવું છે કે સત્તારૂઢ એનડીએ સરકારના તમામ સહયોગી પક્ષો એક દેશ એક ચૂંટણીને સમર્થન આપે છે. આ માટે હકારાત્મક દિશામાં દરેક પક્ષ સાથે વાતચીતનો સિલસિલો ચાલી રહ્યો છે.

પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામ નાથ કોવિંદની આગેવાનીમાં 'એક દેશ-એક ચૂંટણી' પર ઉચ્ચ કમિટીની સમિતિએ પોતાની રિપોર્ટમાં જણાવ્યું હતું કે કે વારંવાર જુદા જુદા સમયે જુદી જુદી ચૂંટણીઓ થવાના કારણે લોકોમાં અનિર્ણાયકતાનું વાતાવરણ ઉભુ થાય છે અને તે નીતિગત ર્નિણયો પ્રભાવિત કરે છે. તેમણે કહ્યું કે, એક સાથે ચૂંટણીની નીતિ નિર્માણથી નિશ્ચિતતા વધશે. એક સાથે ચૂંટણીના ફાયદાઓ પર પ્રકાશ પાડતા સમિતિના સભ્યોએ જણાવ્યું હતું કે 'એક દેશ એક ચૂંટણી' મત માટે સરળતા અને સવલત સુનિશ્ચિત કરે છે. રામનાથ કોવિંદ સમિતિએ જણાવ્યું હતું કે- દેશમાં સતત ચૂંટણીના કારણે વિકાસમાં બાધા આવી રહી છે. દેશની કલ્યાણકારી યોજનાઓ હવે ચૂંટણી લડી રહી છે. આ પર વ્યાપક ચર્ચા થાય છે.

આ દરમિયાન, એએનઆઈ કે લાંબા સમય સુધી દેશવ્યાપી જનગણના સુરક્ષા માટે વહીવટી કાર્ય છે; કોંગ્રેસ, આરજેડી અને સપા જેવા વિપક્ષી દળ જાેર-શોરથી જાતિ જનગણના અધિકારની માંગ કરી રહ્યા છે. એનડીએના સમર્થનમાં લોક જનશક્તિ પાર્ટીના પ્રમુખ ચિરાગ પાસવાન પણ દેશવ્યાપી જાતિ જનગણના પક્ષમાં છે.

છેલ્લે જનગણના ૨૦૧૧માં થઈ હતી અને તે પછી ૨૦૨૧માં થવી જાેઈતી હતી પરંતુ કોરોનાકાળ વચ્ચે આવી જતા તે અમલમાં મુકી શકાઈ નહતી. જનગણના માટેની સમયઅવધી દર દસ વર્ષ નક્કી કરવામાં આવી છે, પરંતુ સંજાેગોના કારણે તેનું અમલીકરણ વિલંબમાં પડ્યું છે.

કેન્દ્ર સરકારની આગામી યોજના વસતી ગણતરી પ્રક્રિયા હાથ ધર્યા પછી એક દેશ એક ચુંટણીનો નિયમ લાગુ કરવાની હોય તેવા આસાર જણાઈ રહ્યા છે. મોદી સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળમાં જાે આ શક્ય બનશે તો તેની દેશના ભવિષ્ય પર અને ભાવિ રાજનીતિ પર ઘણી ઉંડી અસર પડશે. તે ઉપરાંત એક દેશ એક ચુટણીનો કાયદો લાગુ પડશે તો નીતિઓમાં પણ ઘણા ફેરફારો થવાની શક્યતાઓ છે. સાથોસાથ દેળના જુદાજુદા રાજ્યોના સ્થાનિક રાજકારણ પર પણ તેનો ઉમડો પ્રભાવ પડશે. એવું પણ થઈ શકે છે કે આ નિયમથી સ્થાનિક રાજકીય મુદ્દાઓ અને રાષ્ટ્રીય મુદાઓ વચ્ચે અંતર ઘટી જશે અથવા તો સ્થાનિક મુદ્દાઓ પર રાષ્ટ્રીય મુદ્દાઓ વધારે પ્રબળ બની જશે.