અષ્ટવિનાયક ગણેશ મંદિરોના યાત્રાધામનો પ્રારંભિક ઉપાસનાનું મુખ્ય કેન્દ્ર 

શ્રી મયુરેશ્વર મંદિર અથવા શ્રી મોરેશ્વર મંદિર એ એક હિન્દુ મંદિર (મંદિર) છે, જે ગણેશને અર્પણ કરવામાં આવે છે, જે શાણપણના હાથી-માથાના દેવ છે. તે ભારતના મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના પુણે શહેરથી આશરે 65 કિમી દૂર પૂણે જિલ્લામાં મોરાગાંવમાં સ્થિત છે. 

આ મંદિર અષ્ટવિનાયક તરીકે ઓળખાતા આઠ પૂજનીય ગણેશ મંદિરોના યાત્રાધામનો પ્રારંભિક અને અંતિમ બિંદુ છે. મોરાગોન ગણપત્ય સંપ્રદાયની ઉપાસનાનું મુખ્ય કેન્દ્ર છે, જે ગણેશને સર્વોચ્ચ પ્રાણી માને છે.

એક હિન્દુ દંતકથા મંદિરને ગણેશ દ્વારા સિંધુ રાક્ષસની હત્યા સાથે સંબંધિત છે. મંદિર નિર્માણની ચોક્કસ તારીખ જાણી શકાતી નથી, જોકે ગણપત્ય સંત મોરૈયા ગોસાવી તેની સાથે સંકળાયેલા હોવાનું જાણવા મળે છે.


પેશ્વા શાસકો અને મોરૈયા ગોસાવીના વંશજોની આગેવાનીને લીધે આ મંદિર વિકસ્યું.  ગણેશ જયંતિ (માઘા શુક્લા ચતુર્થી) અને ગણેશ ચતુર્થી (ભાદ્રપદ શુક્લ ચતુર્થી) ના તહેવારો અનુક્રમે ચોથા ચંદ્ર દિવસે હિન્દુ મહિનાના માઘ અને ભાદ્રપદના તેજસ્વી પખવાડિયામાં, ભક્તો મોટી સંખ્યામાં મયુરેશ્વર મંદિરમાં આવે છે. 


બંને પ્રસંગે, યાત્રાળુઓની એક સરઘસ મંગલમૂર્તિ મંદિર, ચિંચવાડથી (મોર્યા ગોસાવી દ્વારા સ્થાપિત), ગણેશની પાલખી (પાલખી) સાથે આવે છે. અશ્વિન શુક્લા (હિન્દુ મહિનાના અશ્વિનના તેજસ્વી પખવાડિયામાં દસમા ચંદ્ર દિવસ) સુધી ગણેશ ચતુર્થીની ઉજવણી એક મહિના કરતા પણ વધુ સમય સુધી ચાલે છે.


 વિજયાદશમી, શુક્લ ચતુર્થી (હિન્દુ મહિનાના તેજસ્વી પખવાડિયામાં ચોથું ચંદ્ર દિવસ), કૃષ્ણ ચતુર્થી (હિન્દુ મહિનાના કાળા પખવાડિયામાં ચોથું ચંદ્ર દિવસ) અને સોમાવતી અમાવાસ્યા (એક નવી ચંદ્રની રાત સાથે જોડાયેલા) પણ મેળો અને ઉજવણી થાય છે. સોમવાર સાથે).  


© Loksatta Jansatta 2024. All rights reserved. Design & Develop By: Dalia Web & Soft Solution
© Loksatta Jansatta 2024. All rights reserved.
Design & Develop By: Dalia Web & Soft Solution