વસ્તી વૃદ્ધિને ધર્મ સાથે કોઈ લેવા દેવા નથી મુસ્લિમોમાં પ્રજનન દરમાં સૌથી મોટો ઘટાડો

 નવી દિલ્હી:ભારતમાં લઘુમતીઓની વસ્તીમાં વધારા અંગે ચાલી રહેલી ચર્ચા વચ્ચે બિન-સરકારી સંસ્થા (દ્‌ગય્ર્‌ં) પોપ્યુલેશન ફાઉન્ડેશન ઓફ ઈન્ડિયાએ પ્રતિક્રિયા આપી છે. એનજીઓએ કહ્યું છે કે વસ્તી વૃદ્ધિ દરને ધર્મ સાથે કોઈ સંબંધ નથી. તમામ ધાર્મિક જૂથોમાં કુલ પ્રજનન દર ઘટી રહ્યો છે. આમાં સૌથી મોટો ઘટાડો મુસ્લિમોમાં જાેવા મળ્યો છે. હકીકતમાં, તાજેતરમાં જ વડાપ્રધાનની આર્થિક સલાહકાર પરિષદ (ઈછઝ્‌ર-ઁસ્) તરફથી એક સંશોધન સામે આવ્યું છે. આ મુજબ ભારતમાં ૧૯૫૦ થી ૨૦૧૫ વચ્ચે હિંદુઓની વસ્તીમાં ૭.૮૨ ટકાનો ઘટાડો થયો છે. તે જ સમયે, મુસ્લિમોની સંખ્યામાં ૪૩.૧૫ ટકાનો વધારો થયો છે. આ દર્શાવે છે કે વડાપ્રધાનની આર્થિક સલાહકાર પરિષદના આ અભ્યાસને લઈને દેશમાં વિવિધતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અનુકૂળ વાતાવરણ છે. રાજકીય પક્ષો વચ્ચે ઉગ્ર રેટરિક થઈ હતી, જેમાં સત્તાધારી ભારતીય જનતા પાર્ટીએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે કોંગ્રેસની ‘તુષ્ટિકરણની રાજનીતિ’ને કારણે દેશમાં મુસ્લિમોની વસ્તી વધી છે. જાેકે એનજીઓ પોપ્યુલેશન ફાઉન્ડેશન ઓફ ઈન્ડિયાએ આ રિપોર્ટ પર સવાલ ઉઠાવ્યા છે. એનજીઓએ નિવેદનમાં કહ્યું કે તે તાજેતરના મીડિયા અહેવાલોથી ખૂબ જ ચિંતિત છે. દેશની મુસ્લિમ વસ્તીના વધારા અંગેના સંશોધનના તારણોને જે રીતે ‘ખોટી રજૂઆત’ કરવામાં આવી છે તે ચિંતાજનક છે, એનજીઓએ ડેટાના ખોટા અર્થઘટન સામે ચેતવણી આપી હતી અને કહ્યું હતું કે પ્રજનન દરનો સીધો સંબંધ શિક્ષણ સાથે છે અને તે ધર્મ પર આધારિત નથી. શિક્ષણ, આરોગ્યસંભાળ અને સામાજિક-આર્થિક વિકાસની સારી પહોંચ ધરાવતા રાજ્યોમાં તમામ ધાર્મિક જૂથોમાં કુલ પ્રજનન દર ઓછો છે. આ બતાવે છે કે બાંગ્લાદેશ અને ઈન્ડોનેશિયા જેવા મુસ્લિમ બહુમતી ધરાવતા દેશોમાં પ્રજનન દરો સમાન છે. આ દેશોએ સ્ત્રી શિક્ષણ, વધુ રોજગારીની તકો અને ગર્ભનિરોધક વિકલ્પોની વધુ સારી પહોંચને પ્રોત્સાહન આપીને આ હાંસલ કર્યું છે. પોપ્યુલેશન ફાઉન્ડેશન ઓફ ઈન્ડિયાએ જણાવ્યું હતું કે આ સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે પ્રજનનક્ષમતામાં ઘટાડો ધાર્મિક જાેડાણને બદલે વિકાસના પરિબળોથી પ્રભાવિત થાય છે. અમારું વિશ્લેષણ દર્શાવે છે કે પ્રજનન દર ઘટાડવામાં મહિલા શિક્ષણ સૌથી મહત્વપૂર્ણ પરિબળ છે. તેથી, ધર્મને ધ્યાનમાં લીધા વિના, વ્યક્તિએ શિક્ષણ અને કુટુંબ નિયોજન જેવા આવશ્યક પગલાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જાેઈએ. પોપ્યુલેશન ફાઉન્ડેશન ઓફ ઈન્ડિયાએ વિનંતી કરી કે વસ્તી સંબંધિત સંશોધનનો ઉપયોગ ભય અને વિભાજન કરવા માટે ન કરવો જાેઈએ એનજીઓએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા ત્રણ દાયકામાં મુસ્લિમોના વિકાસ દરમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. તે ૧૯૮૧-૧૯૯૧માં ૩૨.૯ ટકાથી ઘટીને ૨૦૦૧-૨૦૧૧માં ૨૪.૬ ટકા થઈ ગયું છે, જે હિંદુઓ કરતાં વધુ છે.