પિતૃ પક્ષ: ગયામાં શ્રાદ્ધ અને પિંડ દાન કરવાથી આત્માને મોક્ષ મળે છે, જાણો પૌરાણિક મહત્વ

લોકસત્તા ડેસ્ક-

પિતૃ પક્ષ ચાલી રહ્યો છે. આ દરમિયાન લોકો તેમના પૂર્વજોની આત્માની શાંતિ માટે પિંડ દાન અને શ્રાદ્ધ કરે છે. પિંડ દાન કરનારા મોટાભાગના લોકો તેમના પૂર્વજો માટે પિંડ દાન માટે ગયા જવાની ઈચ્છા ધરાવે છે. હિન્દુ માન્યતાઓ અનુસાર, પિંડ દાન અને શ્રાદ્ધ કરવાથી વ્યક્તિ જન્મ -મરણથી મુક્તિ મેળવે છે અને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. દેશમાં ઘણી જગ્યાએ પિંડ દાન કરવામાં આવે છે, પરંતુ ગયામાં પિંડ દાન કરવું સૌથી ફળદાયી માનવામાં આવે છે. આ સ્થળ સાથે ઘણી ધાર્મિક કથાઓ જોડાયેલી છે. શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જે વ્યક્તિ શ્રાદ્ધ વિધિ કરવા જાય છે તેના પૂર્વજોને સ્વર્ગ મળે છે. કારણ કે ભગવાન વિષ્ણુ પોતે પિતૃદેવતા સ્વરૂપે અહીં હાજર છે.

દંતકથા અનુસાર, ભસ્માસુર નામના રાક્ષસે સખત તપ કર્યું અને ભગવાન બ્રહ્મા પાસેથી વરદાન માંગ્યું કે તે દેવતાઓ જેટલો શુદ્ધ બનશે અને તેની એક ઝલકથી લોકોના પાપો દૂર થશે. આ વરદાન પછી, જે કોઈ પાપ કરે છે, તેમને ગાયસૂરના દર્શનથી પાપમાંથી મુક્ત થવું જોઈએ. આ બધું જોઈને દેવોએ ચિંતા વ્યક્ત કરી અને તેનાથી બચવા માટે દેવોએ ગાયસુરની પીઠ પર યજ્ઞ કરવાની માંગ કરી. જ્યારે ગાયસુર સૂઈ ગયો, ત્યારે તેનું શરીર પાંચ કોસ સુધી ફેલાયું અને પછી દેવોએ યજ્ઞ કર્યો. આ પછી, દેવોએ ગાયસુરને વરદાન આપ્યું કે જે પણ આ સ્થળે આવે છે અને તેના પૂર્વજો માટે શ્રાદ્ધ અને તર્પણ કરે છે, તેના પૂર્વજોને મોક્ષ મળશે. યજ્ઞ સમાપ્ત થયા પછી, ભગવાન વિષ્ણુ પોતે પીઠ પર મોટો ખડક મૂકીને ઊભા થયા.

ગરુડ પુરાણમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે શ્રાદ્ધ કર્મ માટે જનાર વ્યક્તિનું દરેક પગલું પૂર્વજોને સ્વર્ગ તરફ લઈ જાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે અહીં શ્રાદ્ધ કરવાથી વ્યક્તિ સીધો સ્વર્ગમાં જાય છે. પુજારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, ફાલ્ગુ નદી પર પિંડ દાન કર્યા વિના અધૂરું માનવામાં આવે છે. આ પ્રવાસ પુનપુણ નદીના કિનારેથી શરૂ થાય છે. ફાલ્ગુ નદીનો પોતાનો ઇતિહાસ છે. ફાલ્ગુ નદીનું પાણી પૃથ્વીની અંદરથી વહે છે અને બિહારમાં ગંગા નદીમાં જોડાય છે. ફાલ્ગુ નદીના કિનારે ભગવાન રામ અને માતા સીતાએ તેમની આત્માની શાંતિ માટે નદીના કિનારે દશરથને પિંડ દાન અર્પણ કર્યું હતું. ગયામાં 360 નામની વેદીઓ હતી, જ્યાં પિંડ દાન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાંથી 48 બચી ગયા છે. આ સ્થળને મોક્ષસ્થલી કહેવામાં આવે છે. દર વર્ષે અહીં પિતૃ પક્ષમાં 17 દિવસ સુધી મેળો ભરાય છે.

© Loksatta Jansatta 2025. All rights reserved. Design & Develop By: Dalia Web & Soft Solution
© Loksatta Jansatta 2025. All rights reserved.
Design & Develop By: Dalia Web & Soft Solution