નવી દિલ્હી

ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (FSSAI) એ તમામ મીડિયા અહેવાલોને રદિયો આપ્યો છે જેમાં એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે ભારતીય ખાદ્ય નિયંત્રક જડીબુટ્ટીઓ અને મસાલાઓમાં નિર્ધારિત ધોરણ કરતાં 10 ગણા વધુ જંતુનાશકો ઉમેરવાની મંજૂરી આપે છે.

FSSAIએ એક અખબારી યાદીમાં જણાવ્યું છે કે 'આવા તમામ સમાચાર ખોટા અને પાયાવિહોણા છે. ભારતમાં મહત્તમ અવશેષ સ્તર (MRL) એ વિશ્વના સૌથી કડક ધોરણોમાંનું એક છે. જંતુનાશકોના એમઆરએલ તેમના જોખમ મૂલ્યાંકનના આધારે વિવિધ ખાદ્ય સામગ્રી માટે અલગથી નક્કી કરવામાં આવે છે.

જો કે, FSSAI એ સ્વીકાર્યું કે અમુક જંતુનાશકો ભારતમાં કેન્દ્રીય જંતુનાશક બોર્ડ અને નોંધણી સમિતિ (CIB&RC) પાસે નોંધાયેલા નથી. તેમના માટે, આ મર્યાદા 0.01 mg/kg થી 10 ગણી વધારીને 0.1 mg/kg કરવામાં આવી હતી.

આ માત્ર વૈજ્ઞાનિક પેનલની ભલામણ પર કરવામાં આવ્યું હતું. (CIB અને RC) જંતુનાશકોના ઉત્પાદન, આયાત-નિકાસ, પરિવહન અને સંગ્રહ વગેરેનું નિયમન કરે છે.

ભારતમાં CIB અને RC સાથે 295 થી વધુ જંતુનાશકો નોંધાયેલા છે. તેમાંથી 139 જંતુનાશકો મસાલામાં વાપરી શકાય છે. જ્યારે, કોડેક્સે કુલ 243 જંતુનાશકો અપનાવ્યા છે, જેમાંથી 75નો ઉપયોગ મસાલામાં થઈ શકે છે.

કોડેક્સ એક વૈશ્વિક સંસ્થા છે જે ઉપભોક્તા આરોગ્યનું રક્ષણ કરે છે અને ખાદ્ય વ્યવસાયનું નિરીક્ષણ કરે છે. તે આંતરરાષ્ટ્રીય સરકારી અને બિન-સરકારી સંસ્થાઓ વચ્ચે ખાદ્ય ધોરણો નક્કી કરવા અને લાગુ કરવાની મંજૂરી આપે છે.

કોડેક્સે મરચાંના પાવડરમાં મિક્સ કરેલા માયકોબ્યુટેનિલ માટે 20 મિલિગ્રામ/કિલોની મર્યાદા નક્કી કરી છે. જ્યારે FSSAI તેને માત્ર 2 મિલિગ્રામ/કિલો સુધી મિશ્રણ કરવાની મંજૂરી આપે છે.

અન્ય જંતુનાશક, સ્પિરોમેસિફેન માટે, કોડેક્સે 5 મિલિગ્રામ/કિલોગ્રામની મર્યાદા નક્કી કરી છે, એફએસએસએઆઈ માત્ર 1 મિલિગ્રામ/કિલો સુધીની મંજૂરી આપે છે.

કોડેક્સે કાળા મરી માટે મેટાલેક્સિલ અને મેટાલેક્સિલ-એમના ઉપયોગ માટે 2mg/kg ની મર્યાદા નક્કી કરી છે. જ્યારે, FSSAI તેને માત્ર 0.5mg/kg સુધી મિશ્રિત કરવાની મંજૂરી આપે છે.

ભારતીય મસાલાઓ વિદેશી દેશોમાં પ્રતિબંધ અને તપાસનો સામનો કરી રહ્યા છે

ગયા મહિને સિંગાપોર, હોંગકોંગ અને માલદીવે ભારતીય મસાલા બ્રાન્ડ એવરેસ્ટ અને MDHના કેટલાક મસાલાના વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. આ પછી અમેરિકન ફૂડ એન્ડ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશન (FDA) પણ કંપનીના મસાલાની તપાસ કરી રહી છે.

તાજેતરમાં FSSAI એ મસાલા પાવડર બનાવતી કંપનીઓના ઉત્પાદન એકમોનું નિરીક્ષણ, નમૂના લેવા અને પરીક્ષણ કરવાનો પણ આદેશ આપ્યો છે. આ સિવાય ફૂડ રેગ્યુલેટરે કહ્યું કે તમામ કંપનીઓના ઉત્પાદનોમાં ઇથિલિન ઓક્સાઈડની હાજરીનું પણ પરીક્ષણ કરવામાં આવશે.

હોંગકોંગના ફૂડ સેફ્ટી ડિપાર્ટમેન્ટે જણાવ્યું હતું કે MDH ગ્રુપના ત્રણ મસાલા મિક્સ - મદ્રાસ કરી પાઉડર, સંભાર મસાલા પાવડર અને કરી પાઉડરમાં ઈથિલિન ઓક્સાઈડનું ઉચ્ચ સ્તર જોવા મળ્યું હતું. આ કાર્સિનોજેનિક જંતુનાશક એવરેસ્ટની ફિશ કરી મસાલામાં પણ મળી આવ્યું હતું.