લોકસત્તા ડેસ્ક 

જ્યારે દુનિયામાં સુવિધાઓ અને ધનથી વૈભવીની વાત આવે છે, ત્યારે દુબઈનો ઉલ્લેખ નથી એમ કહી શકાય નહીં. દુબઇમાં દરેક મોટી બ્રાન્ડ અને ખર્ચાળથી મોંઘી વસ્તુઓ ઉપલબ્ધ છે, જે વિશ્વભરના સમૃદ્ધ લોકોમાં પ્રખ્યાત છે. પરંતુ દુબઈ સમૃદ્ધ હોવાનું કારણ શું છે, તે જાણવું ખૂબ જ રસપ્રદ છે. જો દુબઈ તેલને લીધે સમૃદ્ધ છે, તો તમને કહો કે તેલ દુબઈમાં 50 વર્ષ પહેલાં મળી આવ્યું હતું, પરંતુ તે તેની આવક માત્ર એક ટકા છે.  

જો તમે ઇતિહાસમાં પાછા જાઓ, વર્ષ 1770 થી 1930 ના દાયકાના અંત સુધી, અહીંની આવકનો મુખ્ય સ્રોત મોતી ઉદ્યોગ હતો, જે વર્તમાન યુએઈની પાછળની વાસ્તવિક વાર્તા છે. પર્સિયન ગલ્ફ માછીમારોના ગામોના રહેવાસીઓ મોતીની શોધમાં દરિયામાં ડૂબકી મારતા હતા અને શરૂઆતના વેપારની આ રીત હતી. જો કે, પછીથી તે કંઈક મોટું કરવા માટે એક અલગ રીત નક્કી કરી.

દુબઇએ 1985માં પ્રથમ ફ્રી ઝોનની સ્થાપના કરી. તેનું નામ જાફજા એટલે કે જેબલ અલી ફ્રી ઝોન રાખવામાં આવ્યું. તે વિશ્વનો સૌથી મોટો મુક્ત વિસ્તાર છે જેનો વિસ્તાર 52 ચોરસ કિમી (20 ચોરસ માઇલ) માં ફેલાયેલો છે. પરિણામે, તે વૈશ્વિક ઉદ્યોગો માટેનું એક મુખ્ય આકર્ષણ બન્યું. આ વૈશ્વિક વ્યવસાયો આજે અમીરાતના 30 મફત ઝોનનો લાભ લે છે જે કરમાં છૂટ આપે છે, કસ્ટમ ડ્યુટી લાભ આપે છે અને વિદેશી માલિકો માટે પ્રતિબંધનો અભાવ છે. 

હજારો જાફજા કંપનીઓ દુબઇમાં 20 ટકા વિદેશી મૂડીરોકાણ કરે છે અને અંદાજે 1.44 લાખ કર્મચારીઓ 80 અબજ ડોલરથી વધુ તેલ-ઉદ્યોગોમાં કમાણી કરી રહ્યા છે. આ શહેરના કુલ ઘરેલુ ઉત્પાદન (જીડીપી) ના 21 ટકા છે.  

યુએઈ વિશ્વનો ત્રીજો ધનિક દેશ છે. આ સૂચિમાં કતાર પ્રથમ નંબરે છે અને લક્ઝમબર્ગ બીજા નંબરે છે. દુબઈનું માથાદીઠ જીડીપી $ 57,744 યુએસ છે. તેના મોટાભાગના નાણાં માલના ઉત્પાદન અને પેટ્રોલિયમ, પેટ્રોકેમિકલ, એલ્યુમિનિયમ અને સિમેન્ટ સંબંધિત સેવાઓની જોગવાઈથી આવે છે. 

1950 ના દાયકાના અંતમાં દુબઈ અને અબુ ધાબી તેલની શોધમાં સરહદો પર ટકરાયા હતા. આને લીધે, ઘણા લોકો દુબઇ છોડીને અખાતના અન્ય સ્થળોએ સ્થળાંતર કરી ગયા હતા કારણ કે આ શહેર સંઘર્ષમાં હતુ અને અબુધાબી વિકસ્યુ હતુ. 1958માં દુબઇના શાસક, શેખ રશીદ બિન સઈદ અલ મકટુમે અહીંના ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં રોકાણ કરવાનું શરૂ કર્યું અને 1960 માં એક અબજ ડોલરની લોનથી તેનું પ્રથમ વિમાનમથક બનાવ્યું. 

તેલથી દૂર જતા અહીં પર્યટનને વેગ મળ્યો અને ઓછા તેલવાળુ દુબઈ આખરે 1966 માં મળ્યુ. જે તે સમયે ભવિષ્યને લગતા બાંધકામમાં જોડાયેલા હતા અને પરિણામ આજે આપણી સામે છે. દુબઇએ 1969 માં તેલ વહન શરૂ કર્યું હતું અને 1971 માં બ્રિટનથી આઝાદી મેળવતાં પહેલાં તે સંયુક્ત આરબ અમીરાત સાત અમીરાતમાંથી એક બન્યું હતું.  

 પરંતુ તેની અર્થવ્યવસ્થાની સ્વતંત્રતા સાથે દુબઇએ 1980 ના દાયકામાં કમાણી માટેનો માર્ગ ખોલવા માટે ઘણા રસ્તાઓ ખોલ્યા. અને આના મુખ્ય કારણોમાં એક અબુ ધાબીની પ્રતિસ્પર્ધા હતી, જે તેલ ઉદ્યોગનો વધારાનો લાભ લઈ રહ્યુ હતુ.