દિલ્હી-

લદ્દાખ અને અરુણાચલ પ્રદેશ પર નજર રાખીને, ચીને હવે અમેરિકાના કેલિફોર્નિયાની તર્જ પર પોતાનો ઝિંજિયાંગ પ્રાંત વિકસાવવાનું શરૂ કર્યું છે. નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે ડ્રેગનના આ પગલાથી ભારત, પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશમાં કરોડો લોકોના જીવન પર સંકટ આવી જશે. ચીને બ્રહ્મપુત્રા અને સિંધુના પ્રવાહમાં પરિવર્તન શરૂ કર્યું છે, જે ભારતીય ઉપખંડમાં વહેતી બે મોટી નદીઓ છે, જે લાખો લોકોના જીવનનો આધાર છે. નિષ્ણાંતો કહે છે કે ચીનના આ પગલાનો હેતુ પાણીને હથિયાર તરીકે વાપરવાનો છે. તેમણે સૂચન કર્યું છે કે ડ્રેગનના આ પગલાને નિષ્ફળ બનાવવા માટે ભારતે 'આંતરરાષ્ટ્રીય બહુપક્ષીય માળખું' બનાવવું જોઈએ.

સિંધુ અને બ્રહ્મપુત્રા બંને મોટી નદીઓ તિબેટમાં શરૂ થાય છે. સિંધુ નદી ઉત્તર પશ્ચિમ ભારતમાંથી પાકિસ્તાન થઈને અરબી સમુદ્રમાં ભળે છે. તે જ સમયે, બ્રહ્મપુત્રા નદી ઇશાન ભારતના બાંગ્લાદેશમાંથી પસાર થાય છે. આ બંને નદીઓ વિશ્વની સૌથી મોટી નદીઓમાં શામેલ છે. ચીન ઘણાં વર્ષોથી બ્રહ્મપુત્રા નદીની દિશા બદલવામાં રોકાયેલું છે. ચીન બ્રહ્મપુત્રા નદીને યર્લંગ ઝાંગબો કહે છે જે ભૂટાન, અરુણાચલ પ્રદેશમાંથી વહે છે. બ્રહ્મપુત્રા અને સિંધુ બંને નદીઓ ચીનના ઝિનજિયાંગ વિસ્તારમાંથી નીકળે છે. સિંધુ નદી લદાખ થઈને પાકિસ્તાનમાં પ્રવેશ કરે છે.

અમેરિકન અખબાર ઇપોચ ટાઇમ્સ સાથે વાત કરતાં લંડનની સાઉથ એશિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટના ડો.બર્ગિન વાઘમરે જણાવ્યું હતું કે, 'વર્તમાન પ્રોજેક્ટમાં બ્રહ્મપુત્રા નદીના પાણીને તિબ્બતના પ્લેટમાંથી લઇને 1000 કિલોમીટર લાંબી ટનલને તિલમકન સુધી લઈ જવાનો સમાવેશ થાય છે. તકલામકન દક્ષિણ પશ્ચિમ ઝિંજિયાંગનો રણ વિસ્તાર છે. ' કિંગ રાજવંશ પ્રથમ સૂચવે છે કે 19 મી સદીમાં બ્રહ્મપુત્રા નદીને તિબેટથી ઝિંજિયાંગ તરફ ફેરવવામાં આવી હતી, પરંતુ નદીઓની કિંમત, ઇજનેરી પડકાર અને આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રકૃતિને કારણે તેનો અમલ કરવામાં આવ્યો ન હતો.