તંત્રીલેખ | 

૧૮મી લોકસભાની રચનામાં સ્પિકરના પદ માટે રાજકીય પક્ષોમાં ખેંચતાણ જાેવા મળે તેવી સંભાવના છે. આ ખેંચતાણ માત્ર ભાજપ અને વિપક્ષો વચ્ચે જ નહીં, પણ ભાજપ અને સાથી પક્ષો વચ્ચે પણ થઈ શકે છે. હાલમાં તો કેબિનેટમાં ટીડીપી કે જેડીયુના તરફથી કોઈ નિવેદન આવ્યું નથી. તેનાથી મોદી છાવણી રાહત અનુભવી રહી છે. તેથી મોદી સરકારનું આગામી લક્ષ્ય સ્પીકરપદ છે.

સ્પીકરપદ પર માત્ર મોદી કેમ્પની નજર નથી. ટીડીપી અને જેડીયુએ હજુ સુધી તેમના કાર્ડ ખોલ્યા નથી, પરંતુ સુત્રો જણાવે છે કે બંનેની નજર આ પોસ્ટ પર છે. મોદીનો ત્રીજાે કાર્યકાળ આ બંને પક્ષો પર ર્નિભર છે. હાલમાં, મોદીએ કેન્દ્રમાં ટીડીપી અને જેડીયુ ક્વોટામાંથી બે-બે મંત્રી બનાવ્યા છે. જ્યારે મહારાષ્ટ્રના બે સહયોગી પક્ષ શિવસેના શિંદે જૂથ અને એનસીપી અજિત પવાર જૂથે વાંધો વ્યક્ત કર્યો છે. મોદી છાવણી એ સુનિશ્ચિત કરવાનો પૂરો પ્રયાસ કરી રહી છે કે લોકસભા અધ્યક્ષને લઈને કોઈ ખેચતાણ ન થાય.

ગઠબંધન સરકારમાં, દરેક પક્ષ સંતુલન જાળવવા માટે લોકસભા અધ્યક્ષ અથવા વિધાનસભા અધ્યક્ષ તરીકે પોતાની વ્યક્તિ ઇચ્છે છે. જ્યારે મહારાષ્ટ્રમાં શિવસેના (ઉદ્ધવ ઠાકરે) સરકાર પડી ભાંગી હતી અને પાર્ટી વિભાજિત થઈ હતી, ત્યારે વિધાનસભા અધ્યક્ષે તેમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી. માત્ર ભાજપ જ નહીં, પરંતુ અન્ય પક્ષો પણ મોદી સરકારમાં હિસ્સેદાર હોવાથી, સરકારને ગૃહના ફ્લોર પર સંકટનો સામનો કરવો પડે તેવી સ્થિતિ સર્જાઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં લોકસભા અધ્યક્ષની ભૂમિકા વિશેષ બની જાય છે. કાયદો કહે છે કે સ્પીકરને પક્ષપલટાના કેસમાં સભ્યોને ગેરલાયક ઠેરવવાની સત્તા છે. તેવી જ રીતે, બંને પક્ષો સ્પીકરનું પદ એવી કોઈપણ પરિસ્થિતિ સામે ઢાલ તરીકે ઇચ્છે છે જ્યાં તેમના સાંસદો પક્ષ ફેરવે તો ગેરલાયક ઠરે. વિપક્ષી ઈન્ડિયા ગઠબંધન આ પદ મેળવવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે ત્યારે ભારતના સભ્ય આમ આદમી પાર્ટીએ પોતાનું સૂચન રજૂ કર્યું છે. આપના રાજ્યસભા સાંસદ સંજય સિંહે માંગ કરી છે કે લોકસભા અધ્યક્ષની પસંદગી ટીડીપી અથવા એનડીએના અન્ય કોઈ સહયોગીમાંથી કરવામાં આવે. સંજય સિંહે કહ્યું કે, “એનડીએ સરકારમાં ટીડીપી પાસે સ્પીકર હોવો જાેઈએ. સંસદીય પરંપરા માટે ભાજપના સ્પીકર ઘાતક સાબિત થશે. મોદી ૨.૦માં ૧૫૦ સાંસદોને ગૃહમાંથી સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. આ લોકો સત્તામાં રહેવા માટે નાના પક્ષોને તોડી નાખશે. હાલમાં સ્પીકર પદ માટે આંધ્ર પ્રદેશના ભાજપના મહિલા સાંસદ પુરંદેશ્વરીનું નામ જાેરશોરથી ચર્ચાય છે. પુરંદેશ્વરીએ ૨૦૦૯માં માનવ સંસાધન વિકાસ મંત્રાલયમાં રાજ્ય મંત્રી અને ૨૦૧૨માં વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયમાં રાજ્ય મંત્રી તરીકે સેવા આપી છે. પુરંદેશ્વરી આંધ્રપ્રદેશના રાજમુન્દ્રીથી તાજેતરમાં પૂર્ણ થયેલી લોકસભા ચૂંટણીમાં ૨.૩ લાખથી વધુ મતોથી જીત્યા છે. કદાચ તેથી જ તેમને કેન્દ્રીય કેબિનેટમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું નથી કારણ કે તેઓ લોકસભાના સ્પીકર બની શકે છે. સોમનાથ ચેટર્જી, મીરા કુમાર, સુમિત્રા મહાજન અને ઓમ બિરલા, અગાઉની ૧૪મી, ૧૫મી, ૧૬મી અને ૧૭મી લોકસભામાં સ્પીકરના પદ માટે કોઈપણ ચૂંટણી વિના ગૃહ દ્વારા સર્વસંમતિથી ચૂંટાયા હતા અને તેઓ શાસક ગઠબંધન અથવા પક્ષમાંથી હતા. ભાજપ આ વખતે પણ એવો પ્રયાસ કરી શકે છે. જાેકે, સૂત્રોનું કહેવું છે કે ઈન્ડિયા એલાયન્સ પોતાનો ઉમેદવાર ઊભો કરી શકે છે. ત્યારે આવી સ્થિતિમાં ચૂંટણી યોજાશે. નવી ૧૮મી લોકસભામાં ઈન્ડિયાના ૨૩૨ સભ્યો છે, જ્યારે એનડીએ પાસે ૨૯૩ સાંસદો છે. આ ૨૯૩ સભ્યોમાંથી ૨૪૦ ભાજપ સાથે છે. શું એ શક્ય નથી કે જેડીયુ કે ટીડીપી ઈન્ડિયા ગઠબંધનની મદદથી તેઓ ચૂપચાપ અથવા ખુલ્લેઆમ તેમના સ્પીકર ઉમેદવારને મેદાનમાં ઉતારી શકે? રાજકારણમાં કંઈ પણ શક્ય છે. આ માટે આપણે થોડા દિવસો રાહ જાેવી પડશે.