પ્લાસ્ટિકના ખૂબ જ ઝીણા કણો જે આપણા ખોરાક, પાણી અને આપણે શ્વાસ લઈએ તે હવામાં પણ ઓગળી જાય છે તે હવે ધીમે ધીમે માનવ શરીરમાં પ્રવેશી રહ્યા છે.

પ્લાસ્ટિક એ એક ઝેર છે જે આજે માનવ શરીર પર સંપૂર્ણ રીતે પ્રભુત્વ ધરાવે છે. તેના ખૂબ જ સૂક્ષ્મ કણો, આપણા ખોરાક, પાણી અને આપણે જે હવામાં શ્વાસ લઈએ છીએ તેમાં પણ ઓગળી જાય છે, તે ધીમે ધીમે માનવ શરીરમાં પ્રવેશતા જાય છે.

આવું જ કંઈક ફરી એક વખત પ્રકાશમાં આવ્યું છે, જ્યારે વૈજ્ઞાનિકોને માનવ મગજમાં પણ માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સના પુરાવા મળ્યા છે . અગાઉ, વૈજ્ઞાનિકોને માનવ રક્ત, નસો, ફેફસાં, નાળ, લીવર, કિડની, અસ્થિ મજ્જા , પ્રજનન અંગો, ઘૂંટણ અને કોણીના સાંધા તેમજ અન્ય અવયવોમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિકની હાજરીના પુરાવા મળ્યા છે. હવે માનવ અંગોની સાથે લોહી, દૂધ, વીર્ય અને પેશાબમાં પણ માઇક્રોપ્લાસ્ટિકની પુષ્ટિ થઈ છે.

વૈજ્ઞાનિકો પુષ્ટિ કરે છે કે પ્લાસ્ટિકના આ સૂક્ષ્મ કણો મગજની સાથે મનુષ્યના મહત્વપૂર્ણ અંગોમાં એકઠા થઈ રહ્યા છે. પરિસ્થિતિ એવી છે કે એક સમયે વરદાન ગણાતું પ્લાસ્ટિક આજે અભિશાપમાં ફેરવાઈ ગયું છે.

પ્લાસ્ટિકના આ કણો માનવ સ્વાસ્થ્ય તેમજ પર્યાવરણ માટે ગંભીર ખતરો બની ગયા છે. વૈજ્ઞાનિક સંશોધન દર્શાવે છે કે આજે વિશ્વમાં ભાગ્યે જ કોઈ એવી જગ્યા બચી હશે જ્યાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિકના કણો ન હોય. આજે, ર્નિજન એન્ટાર્કટિકા પણ તેમની હાજરીથી અસ્પૃશ્ય રહ્યું નથી.

વૈજ્ઞાનિકોને હિમાલયના ઉચ્ચ શિખરોથી લઈને સમુદ્રની ઊંડાઈ સુધી અને હવા અને વાદળોમાં પણ પ્લાસ્ટિકના આ સૂક્ષ્મ કણોની હાજરીના પુરાવા મળ્યા છે . જાે જાેવામાં આવે તો, એકવાર આ કણો વાદળો સુધી પહોંચે છે, તે 'પ્લાસ્ટિક વરસાદ’ના રૂપમાં પૃથ્વી પર પાછા આવી શકે છે. આ રીતે, આપણે જે કંઈ પણ ખાઈએ છીએ કે પીશું,તે બધું જ આ કણો તેને દૂષિત કરી શકે છે.

વૈજ્ઞાનિકોએ પણ પુષ્ટિ કરી છે કે પ્લાસ્ટિકના આ કણો બેક્ટેરિયામાં એન્ટિબાયોટિક પ્રતિકાર ત્રીસ ગણો વધારી શકે છે . આવી સ્થિતિમાં, સંશોધકોએ પ્લાસ્ટિકના વધતા પ્રદૂષણને તાત્કાલિક અટકાવવાની હાકલ કરી છે.

નોંધનીય છે કે પ્લાસ્ટિકના અત્યંત સૂક્ષ્મ કણોને માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે . આ કણોનું કદ એક માઇક્રોમીટરથી પાંચ મિલીમીટરની વચ્ચે હોય છે. પ્લાસ્ટિકના આ બારીક કણોમાં ઝેરી પ્રદૂષકો અને રસાયણો હોય છે, જે સ્વાસ્થ્યને ગંભીર નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.

આ સંદર્ભમાં, ન્યુ મેક્સિકો યુનિવર્સિટી, ઓક્લાહોમા સ્ટેટ યુનિવર્સિટી, ન્યુ મેક્સિકો ઑફિસ ઑફ ધ મેડિકલ ઇન્વેસ્ટિગેટર સાથે સંકળાયેલા સંશોધકો દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા અભ્યાસો યુએસ નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ હેલ્થ દ્વારા શેર કરવામાં આવ્યા છે.

આ નવા અભ્યાસમાં વૈજ્ઞાનિકોને મગજની સાથે લિવર અને કિડનીમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિકની હાજરીના પુરાવા મળ્યા છે. વૈજ્ઞાનિકોએ તારણો શેર કર્યા છે જે દર્શાવે છે કે મગજના પેશીઓમાં અન્ય અવયવો કરતાં વીસ ગણું વધુ પ્લાસ્ટિક જાેવા મળે છે.

તેનાથી પણ વધુ ચિંતાજનક બાબત એ છે કે ડિમેન્શિયાથી પીડિત લોકોના મગજમાં તંદુરસ્ત લોકો કરતાં વધુ પ્લાસ્ટિક જાેવા મળ્યું છે. એ જ રીતે, સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે ૨૦૧૬ અને ૨૦૨૪ની વચ્ચે, માનવ અંગોમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સની હાજરીમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે માનવ મગજમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિકનું પ્રમાણ ૨૦૧૬માં લીધેલા નમૂનાઓની તુલનામાં ૨૦૨૪માં લગભગ ૫૦ ટકા વધુ હતું. મતલબ કે ક્યાંક ને ક્યાંક મગજમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિકની માત્રા સમયની સાથે વધી રહી છે.