કોઈ કવિ સ્ત્રીની કલ્પના કરે છે ત્યારે તેની આંખનાં વખાણ કરતા થાકતો નથી. ગુજરાતીમાં પણ બહુ પ્રખ્યાત ગઝલ છે, ‘કાજળભર્યા નયન’,તેમજ બોલિવૂડમાં પણ આંખોનાં સૌંદર્ય પર ખૂબ ગીતો છે .તો આજે કાજળની વાતો કરીએ.

કાજળનો ઇતિહાસ અને પરંપરા બહુ પ્રાચીન છે. કાજળ, જેને સુમારા વિસ્તારમાં કોઈક સમયે કોહલ તરીકે ઓળખવામાં આવતું હતું, એ એશિયા, મિડલ ઈસ્ટ અને આફ્રિકાના અનેક સંસ્કૃતિઓમાં પ્રાચીનકાળથી સૌંદર્ય અને રક્ષણ માટે વપરાતું આવ્યું છે. કાજળને માત્ર સૌંદર્યવર્ધક જ નહીં, પણ આરોગ્યપ્રદ માન્યતાઓ સાથે પણ જાેડવામાં આવે છે. ભારતીય સંસ્કૃતિમાં, નટરાજ, કૃષ્ણ અને અન્ય દેવી-દેવતાઓના ચિત્રોમાં પણ કાજલનું દર્શન થાય છે.

કાજળના પ્રકારો

૧. પેન્સિલ કાજળ સરળતાથી લાગતું અને ટચ-અપ માટે અનુકૂળ.

૨. જેલ કાજળ લાંબા સમય સુધી ટકનારૂ અને પાણીપ્રૂફ.

૩. લિક્વિડ કાજળ ખાસ ઈવેન્ટ માટે, વધુ સ્પષ્ટ અને શાર્પ લુક માટે.

૪. સિમેર કાજળ ખાસ પ્રસંગો માટે

કાજળ લગાવવાની કલા

કાજળ લગાવવું દરેક માટે સામાન નથી, પરંતુ તે એક કલા છે જે સારો અભ્યાસ અને કૌશલ્ય માંગે છે. અહીં કેટલાક પગલાં જણાવ્યા છેઃ

૧. સ્વચ્છતા અને તૈયારીઓ- પહેલા તમારી આંખો અને કાજળ એપ્લિકેટર(જાે વાપરો તો) સ્વચ્છ હોવા જાેઈએ.

૨.ડિસ્ક્રિપ્ટ લુક- તમારા આઈલિડને સંપૂર્ણ સુકાઈને બેસાડો.

૩.લગાડવાની રીત

   - આંતરિક કાજળ લાઈનઃ તમારી ઉપર અને નીચી પાંપણના અંદર ભાગે કાજળ લગાવો.

   - બહારની લાઈનઃ આંખના કોણથી લઈ અન્ય કોણ સુધી કાજળ લગાવો, દરેક સ્લોટમાં એક સરખી લાઈન ખેંચતા.

૪. બ્લેન્ડ અને સ્પર્શ જરૂર પડે તો બ્રશ અથવા કૉટન બર્ડથી કાજળ બ્લેન્ડ કરો.

આરોગ્ય અને રક્ષણ

- પરંપરાગત રીતે, કાજળને આંખના રક્ષણ અને સ્વાસ્થ્ય માટે ઉપયોગી માનવામાં આવતું હતું. ઘરેલુ કાજળ કે જેમાં ઘી, બદામ અને તુલસી વગેરેનો ઉપયોગ થાય છે તે જંતુનાશક ગુણ ધરાવે છે.

- એલર્જી અને દૂષણથી બચાવ કરવા કેટલાક પ્રકારના કાજળ એન્ટી-બેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો ધરાવે છે, જે આંખોને દૂષણ અને એલર્જીથી બચાવે છે.

ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ

- ધાર્મિક મહત્વઃ કાજળ લગાવવું ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક પરંપરાનું મહત્વ ધરાવે છે. તે માન્યતાઓ અનુસાર દુષ્ટ નજરને દૂર રાખે છે.

- કુળ અને સંસ્કૃતિનો હિસ્સોઃ ઘણા સમાજાેમાં કાજળ લગાવવું એ સંસ્કૃતિનો હિસ્સો છે, જે આદિકાળથી અનુસરાતું આવ્યું છે.

કાજળની વિશિષ્ટતાઓ

-આંખોનો આકાર અને ઉપસ્થિતિ કાજળ આંખોને વધુ ઉંડાઈ અને પરિમાણ આપે છે, જેનાથી આંખો વધુ આકર્ષક અને મોટી દેખાય છે.

- આકર્ષક દેખાવ ખાસ પ્રસંગો, રોજિંદા જીવન અથવા કામ માટે વિવિધ પ્રકારના લુક પ્રાપ્ત થાય છે.

-સ્વાસ્થ્ય ફાયદા ઘણી રીતે થાય છે. કાજળમાં ચંદન અથવા શીતલતાવાળા તત્વો ઉમેરવામાં આવે છે, જે આંખોને ઠંડક અને આરામ આપે છે.

કેમિકલમુક્ત કાજળઃ આજે બજારમાં કેમિકલમુક્ત અને ઓર્ગેનિક કાજલ ઉપલબ્ધ છે, જેની મદદથી સ્ત્રીઓ કાજળનો ઉપયોગ આરોગ્યપ્રદ રીતે કરી શકે છે.

- જાગૃતિઃ હવે મહિલાઓ જાગૃત બની રહી છે અને નેચરલ અને ઓર્ગેનિક ઉત્પાદનો પસંદ કરી રહી છે, જેથી તેમના નેત્રસ્વાસ્થ્યનું રક્ષણ થાય.

કાજળ માટે સલાહ

-સ્વચ્છતાઃતમારા કાજળ પ્રોડક્ટ્‌સ હંમેશાં સ્વચ્છ રાખો.

- એલર્જી ચકાસણીઃ કોઈ નવા કાજળનો ઉપયોગ કરતા પહેલા તે તમારી ત્વચા સાથે સુસંગત છે કે નહીં તેની ચકાસણી કરો.

- નિર્દેશો પાળવાઃ કાજળના ઉત્પાદન પર આપવામાં આવેલા નિર્દેશો પાળવા, ખાસ કરીને આંખોના આરોગ્ય માટે જરૂરી છે.

કાજળ લાગવું સ્ત્રીઓ માટે માત્ર સૌંદર્ય વધારવાનું સાધન નથી, પણ તે પરંપરા, આરોગ્ય અને રક્ષણ સાથે પણ જાેડાયેલું છે. પરંપરાગત અને આધુનિક કારણોને ધ્યાનમાં રાખીને, કાજળનો ઉપયોગ સુલભ અને આરોગ્યપ્રદ રીતે કરી શકાય છે.કાજળ, તેની સરળતા અને ઉત્તમતાથી, દરેક મહિલાના મેકઅપ કિટમાં અનિવાર્ય છે. તે માત્ર સૌંદર્યવર્ધક સાધન જ નહીં, પરંતુ તેની સાથે એક દૃઢ સંસ્કૃતિ અને પરંપરાનો ભાગ છે.